Girişimcilikte Dış Çevre Unsuru

Girişimcilikte Dış Çevre Unsuru

Dış çevre açısından ele alındığında, bir ülkede daha çok girişimci çıkartmak veya girişimciliği
ön plana çıkartmak için aşağıdaki hususların önemli olduğu vurgulanabilir:

a) Makroekonomik istikrar ve dengenin temini: Makro ekonomik ortamdan kasıt, fiyat
istikrarı, dengeli bir bütçe ve dış ödemeler dengesi, adil bir gelir dağılımı, yüksek istihdam
ve düşük issizlik ortamının tesis edilmesidir. Makroekonomik dengesizlik; üretimde,
kıt kaynakların tahsis edilmesinde ve gelir dağılımında sorunların olması, belirsizliğin ve
öngörülemezliğin yaygın oluşudur. Bu yüzden kalıcı bir şekilde varlığını sürdüren makro
ekonomik dengesizlik ortamında derinlemesine bir girişimcilik ortamının oluşması, böylece
üretim sorununun çözülmesi ve sermaye birikiminin sağlanması imkânsızdır.

b) Rekabet ve iyi yönetişim ortamının sağlanması: “İyi yönetişim” olarak tanımlanan
mülkiyet hakları rejimi kurulmuş, şeffaf, adil ve tarafsız bir hukukî ortam temin edilmiş
olmalıdır. Ancak makroekonomik istikrara nazaran bu ikinci hususun öne çıkabileceği
de görülmektedir.

c) Piyasaya giriş ve çıkış serbestisinin sağlanması: Piyasalar kadın, erkek herkse açık
olmalı ve ayrımcılık yok edilmiş olmalıdır. ta gözlenen mali, cezai ve bürokratik engellerin
caydırıcı olmaktan çıkartılmış olmalısı gerekmektedir. Böylece karlılığın yüksek
olduğu alanlara girişte engeller olmayacağı gibi, etkin olmayan şirketlerin de piyasada
zaman ve kaynak israfına nenen olacak şekilde varlığını sürdürmesi zarureti de ortadan
kalkacaktır.

d) Risk ve ödül arasında denge kurulması gereği: Yukarıda girişimciliğin belirsizlik
içerdiği ve risk almayı zaruri kıldığı ifade edildi. Buna rağmen risk almak, kumar oynamak
gibi bir anlama gelmemektedir. Bu meyanda bir ülkedeki siyasi ve iktisadî düzen kuralsız,
iş ahlâkı geri plana itilmiş, kural ve kaideleri ötelenmiş bir vahşi kapitalizme emanet
edildiği ölçüde girişimcilik rasyonel akılla üstlenilecek bir sosyal ve iktisadî davranış olmaktan
çıkacaktır. Getiri ihtimali kadar muhtemel risklerin belli olmadığı bir ortamda
girişimcilik ölür, yapılan girişimcilik ise “garantili” alanlara kayarak ki bu tür ortamların
tipik özelliği lobicilik ve rantiyeciliktir.

e) Finansmana erişim kolaylığı: Finansmana erişim, büyümenin olmazsa olmaz koşuludur;
fakat risk sermayesi piyasasının gelişmemiş olması ve bankaların riskli krediler
vermekten giderek daha fazla kaçınması, girişimci fidanlığı olarak bilinen pek çok
KOBİ’nin finansman güçlükleri yaşamasına neden olmaktadır. Bu meyanda girişimcinin
kolaylıkla ulaşabileceği ve yeterince çeşitlendirilmiş, sürekliliği sağlanmış, ucuz finansal
kaynakların varlığı, artırılmalıdır.

f) Piyasa esnekliklerinin temini: Piyasalar yeterince esnek ve rekabetçi, bunların arasında etkin
bir akışkanlık ve iletişimin sağlanmış olması gerekmektedir.

g) Düzenleyici ortamın kalitesinin artırılması: İdari düzenlemelerin iyileştirilmesi yönünde
gösterilen çabalara rağmen, Türkiye dahil olmak üzere bir çok ülkede işletmeler bürokrasinin işletme
yönetimi açısından hala büyük bir engel teşkil ettiğine dikkat çekmektedirler.

h) Vergilendirmenin adil, basit, tabana yayılmış ver düşük olması: Makroekonomik
ortamı bozuk olan ülkelerde işletmeler çareyi kayıt dışına kaçmakta bulmaktadırlar. Bu
meyanda vergiler bilhassa ön plana çıkmaktadır. Kaliteli ve adil yönetişimi hayata geçirerek
üretim ve ticaretten yani gelir üzerinden vergi toplama kapasitesini kaybeden
devletlerde tarih boyunca vergi bir sömürü ve toplumun üretken gücünü iğdiş eden bir
“salmaya” dönmektedir. Meşhur İslam Filozofu İbn-i Haldun’a göre buna mahal vermemek
için klasik iktisatçıların daha sonra tespit edeceği gelir ve ikame etkisiyle, minimal
devlet ilkelerini gündeme getirmektedir. Mukaddime adlı eserinde konuyla ilgili olarak
devletin vergi oranlarını artırmakla vergi gelirlerini arttıramayacağını, çünkü vergi yükü
artınca vatandaşların çalışma ve kazanma arzularının azalacağını ifade etmektedir. Vergiler
artınca pazarlara kesat gelir, teşebbüs şevki kaybolur, en acısı da bu hal ümranın
çözüldüğünü ve çökmekte olduğunu ilan eder. Bunun zararı ise hanedanlığa ait olur.
Bu vaziyet devlet izmihlale uğrayana kadar devam eder. Haldun’un 1100 yıllarında ortaya
koyduğu bu gerçeği 1980’li yıllarda ABD’de Ronald Reagan’a danışmanlık yapan Art
Laffer savunmuş (Laffer Eğrisi) ve böylece “üretim ekonomisinin geliştirilmesi için vergi
oranlarının düşürülmesi gerekir” tezini Başkan’a kabul ettirmiştir.

i) Nitelikli işgücüne erişim: İşgücü piyasasındaki darboğazlar büyümeye engel olmaktadır.
İşçilerin becerilerini artırmaya yönelik çabaların yoğunlaştırılması gerekmektedir. Böylece
girişimciliğin önündeki en büyük engel olan emek-iş uyumsuzluğu da azaltılmış olacaktır.
Bu hususun eksik kaldığı ülkelerde “işsizlik ve mesleksizlik” bir arada yaşanmaktadır.
Buna göre şirketler nitelikli beşeri sermaye istihdamındaki açığı kapatamazken, var olan
insanlar da kaliteli bir hayatı idame ettirecek kadar gelir getiren bir iş bulamamaktadır.

j) Firmalar arası işbirliğinin tesisi: Büyük ve küçük ölçekli işletmeler arasındaki ittifaklar,
yenilikçi ekonomide gerekli esnekliği ve daha büyük pazarları ele geçirmek için kritik
ölçeği kazanmak bakımından giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Büyük ölçekli işletmeler
yeni pazarlara, teknolojiye ve yeniliklere erişim sağlamakta, küçük ölçekli işletmeler
ise finans, bilgi ve iletişim ağlarından daha kolay yararlanabilmektedir.

k) Girişimcinin kapasitesinin artırılması: Girişimcinin yeterli zaman, azim, cesaret ve
ikda kabiliyetine sahip olması gerekmektedir. Ancak bunun için de işletmelerin bilgiden
ve uluslararası fırsatlardan yararlanmalarına yardımcı olmak gerekmektedir. Girişimcilerin
iç pazarın sunduğu imkânlardan yararlanmaları ve acımasız rekabet koşullarına
uyum sağlayabilmeleri için yenilikler yapmaya ve uluslararasılaşmaya teşvik edilmeleri
gerekmektedir. Bunun için işletmelerin; bilgiye, eğitime ve birinci kalitede destek hizmetlerine
erişimleri sağlanmalıdır.