Kum Kalıba Döküm Yöntemeleri

Demir, çelik veya demir dışı metallerin dökümünde çok kullanılan kalıp malzemsi, ucuz ve refrakter özelliğe sahip silis kumudur.

Yaş Kum Kalıplar:

Yaş kum kalıba döküm, dökümhanelerde en yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Burada kalıp malzemesi: kum tanecikleri, kil, su ve diğer katkıların bir karışımıdır. Kum tanecikleri kalıp malzemesinin esasını, bünyesine alan kil ise bağlayıcıyı oluşturur. Kalıp kumlarının özellikleri, ilerde ayrı bir bölümde ayrıntılı olarak alınacaktır.
Kalıplama, küçük parçalar için tezgah üzerinde, iri parçalar için yerde kum havuzlarında yapılır. Elde edilen parçanın kalitesi belli ölçüde kalıpçı ustasının becerisi ile belirlenir. Ancak saatte 60 ve daha fazla kalıp üretmek gerektiğinde makinalı kalıplamaya geçmek zorunlu olur ve bu durumda işlemler mekanik olarak yapıldığından kalıpçıların deneyimli olmasına gerek yoktur.

Kalıplamanın Aşamaları :

2 parçalaı modelin pimsiz parçası alt derecenin içine sıkıştırma tahtası veya düsgün bir zemin üzerine yerleştirilir. Model ile dereceinin kenarları arasında 50-100 mm’lik boşluk bulunmalıdır.

Model kömürle tozlenır. İnce kuru kum serpilerek kalıp kumunun model ve zemine yapışması önlenir. Kullanılmamış kumdan 20-50 mm kalınlığında kum eklenerek kalıba dökülecek sıvı metale komşu olacak tabaka hazırlanır. Daha sonra dolgu kumu tabaka tabaka sıkıştırılır ve üst yüzeyi düzlenir. Gaz geçirgenliğini arttırmak için kalıp 20-50 mm aralıklarla bölüm yüzeyi bozulmayacak şekilde şişlenir. Sıkıştırmanın gevşek yapıması halinde kalıp malzemesinin dayanımının, cok sıkı yapıması halinde ise geçirgenliğinin olumsuz yönde etkileneceği dikkate alınmalıdır.

İşi biten alt derece ters çevirilerek bölüm yüzeyi düzlenir ve ikinci derecenin ara yüzeyini oluşturan bölüm düzlemine yapışmatı önlemek için kuru kum serpilir.

Modelin pimli yarısı ile yolluk ve çıkış bölümleri boş üst dereceye yerleştirilir. Alt derecede yapılan işlemler alt derece içinde yapılır. En son yollu ve çıkış parçaları çıkarılır. Üst derece açılarak modeller çıkarılır. Gerekli onarımalr yapılır. Yolluk ve diğer gerekli kanallar tamamlanır. Basınçlı hava ile serbest kummlar uzaklaştırılır.

Kaıp tekrar kapatılarak üzerine ağırlıklar yerleştirilir ve döküme hazır hale getirilir.

Yaş kum kalıba döküm yönteminin üstünlükleri şunlardır:

• Kalıp malzemesi ucuzdur ve tazelenerek defalarca kullanıldığından en ekonomik kalıplama yöntemidir.
• Yöntem basittir, gerektiğinde mekanizasyonda uygulanabilir.
• Değişik metallerin dökümü içinde elverişlidir.

Bu yöntemin kusurları ise söyledir.
• İnce, uzun, karmaşık biçimli ve iri parçaların dökümünde kalıp malzemesinin dayanımı yetersizdir.
• Kalıp, taşıma sırasında bozulabilir.
• Erimik metalin dökümü sırasında nemli kalıpta oluşan buhatr kusurlara neden olabilir.
• Boyut hassasiyeti ve yüzey kalitesi çok iyi değildir.
• Kalıbın optimum dayanıma sahip olabilmesi için nem miktarının çok iyi kontrol edilmesi gereklidir.