Osmanlı Yükselme Dönemi

)II. MEHMET (FATİH SULTAN MEHMET) (1451-1481)

Siyasi Olayları:


II. Mehmet döneminin en önemli olay 1453 İSTANBUL’UN FETHİdir.

a)İSTANBUL’UN FETHİ:

Sebepleri:
1.Osmanlı’nın Anadolu ve Rumeli’deki topraklarının arasında bütünlüğün sağlanmak istenmesi.
2.İstanbul’un coğrafi konumu ve ticaret merkezi olması
İSTANBUL:
Tüm uluslar ve devletler bu kenti almak için uğraşmıştır. Ancak birçok ulus kuşatsa da alınamadı. Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi padişahlarından olan Yıldırım Beyazıt ve Mehmet Çelebi bunlara örnektir.

3.Avrupa’da ilerleyebilmek için Rumeli’ye asker sevkıyatının zorlaşması.
4.Avrupalıları sürekli Osmanlı’ya karşı kışkırtan ve iç işlerine karışan Bizans devletini yok etmek.
5.Hz. Muhammed’in İstanbul’u fethedecek kişiyi övmesi.(hadis-i şerif-i)
6.Boğazları ele geçirmek.

*FETİHİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
1.Bizans’ın eski gücünün olmaması.
2.Bizans’ta taht mücadelelinin yaşanması
3.Bizans’ta mezhep çatışmalarının yaşanması.
4.Osmanlı ordusunun ve donanmasının güçlenmesi.

*FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR:

1.Yeniçeri Ocağına düzen verildi.
2.K.deniz’den gelecek yardımı önlemek için RUMELİ HİSARI yaptırıldı.
3.Donanma güçlendi.(400 parçalık donanma hazırlandı.)
4.Şahı adı verilen büyük toplar yaptırıldı.
5.Bazı kaleler alındı.

-Hazırlıklar 6 NİSAN 1453’TE tamamlandı.-

Sonuç:BAŞARILI.

*TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Anadolu ve Rumeli’deki toprakların bütünlüğü sağlandı.
2.Balkan fetihlerinde engel ortadan kalktı.
3.Başkent Edirne’den İstanbul’a taşındı.
4.Bu olaydan sonra II. Mehmet’e fetheden anlamına gelen “fatih” unvanı verildi.
5.Osmanlı devleti yükselme dönemine girdi.
6.Boğaz ticareti, deniz ticareti gelişti.
7.coğrafi keşifler hızlandı.
8.Osmanlı’nın İslam dünyasındaki itibarı arttı.
9.Osmanlı imparatorluk karakteri kazandı.
10.Ticaret yollarından önemli bir merkeze sahip oldu.

DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Bizans (Doğu Roma) yıkıldı.
2.Orta çağ kapandı. Yeniçağ başladı.
3.İstanbul’dan İtalya ya kaçan Bizanslı bilginler orada Rönesanssı başlattılar.
NOT: Rönesans: Edebiyat, sanat, bilim ve düşünce alanındaki gelişmeler.
4.Deniz ticaretinin Osmanlı’ya geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar. Bu olay da coğrafi keşiflerin başlamasına zemin hazırladı.
5.Fatih, patrikhanelerin açık kalmasını emretti.(Ortodoksların koruyuculuğunu üslenmiştir.)Fatih, böylece başka dinlere saygı gösterdiğini de ortaya koyar. Aynı zamanda bununla birlikte haçlı birliğini de bozmak istiyordu.

FATİH DÖNEMİNDE YAPILAN DİĞER FETİHLER:

BATIDAKİ GELİŞMELER:
1.Belgrat hariç Sırbistan alındı.(1459)
2.Eflak ve Boğdan alındı.(1462)
3.Arnavutluk fethedildi
4.Mora alındı.

ANADOLU’DAKİ GELİŞMELER:
1.1459’da Cenevizlilerden Amasra alındı.
2.1460’da Kastamonu ve Sinop alındı.
3.1461 Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi.
Önemi:K.DENİZ’İN Anadolu yakasında tam bir egemenlik kurdu.
4.Karamanoğullarına son verildi.

5.1473 OTLUKBELİ SAVAŞI AKKOYUNLAR ile yapıldı.

Sebepler:
1.Akkoyunlu,Karamanoğulları’nı n iç işlerine karışması.
2.Trabzon Rum kralını korumaları Akkoyunluların.

Önemi: DOĞU ANADOLU’NUN güvenliği sağlandı.
Sonuç: Akkoyunlular yıkılma sürecine girdi.

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER:

1.İtalya’da Otranto allındı.(Güney İtalya’da önemli bir üs)
2.Arnavutluk’un fethine engel olmak için Venedik’in başlattığı savaş 1463-1479 arası devam etti.Bu savaş sonucu İMROZ,TAŞOZ,MİDİLLİ,LİMNİ,EĞRİ BOZ,SEMADİ REK adaları Venedik’ten alındı.
4.Rodos kuşatıldı. Ancak alınamadı.
5.Osmanlı Devleti’nin Venedik deniz ticaretine darbe vurması üzerine Venedik Osmanlı savaşları başlamıştır.
Savaşlar sonucunda yapılan ant. göre Osmanlı Venedik’e kapitülasyonlar vermiştir. Bu sayede OSM.:

a.Ticari kazanç elde etmiştir.
b.Haçlı birliğini önlemiştir.

ÖNEMİ: Osmanlı ilk defa bir Avrupa devletine kapitülasyonlar vermiştir.

OSM.-MEMLÜK İLİŞKİLERİ:
Mısır’da ki kurulan bu devlet:
1.Hicaz suyollarını meselesi.(Bu yolların onarımı dini itibarı arttıracaktı.)
2.Memlükler’in Dulkadiroğulları beyliğinin içişlerine karışması.

SONUÇ: Savaş yok.


Fatih Döneminde Diğer Gelişmeler:
*Örfi hukuka dayanan kanunname hazırlandı. (Egemenliği Osmanlı ailesinin nasıl kullanacağını belirlemiştir. Kızlara egemenlik hakkı verilmedi. Kardeş katli uygulamasını getirdi. Merkezi otoriteyi güçlendirdi.)
*Divan örgütü geliştirildi.(Kazasker ve Defterdar sayısı ikiye çıkarıldı. Divana sadrazamın başkanlık yapması usulü getirildi. Vezir sayısı 6ya çıktı.
*Şehzadelerin sancağa çıkması resmileştirildi.
*Enderun genişletildi. Sahn-ı Seman medresesini kurdu.
*İlk altın parayı bastırdı.
**Ticaret yollarını denetlemek için: İstanbul, Trabzon, Kırım, Ege ve Yunan adaları
**Anadolu’nun siyasal birliğini sağlamak için: Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli
**Doğu ve Batı Roma İmp. miras olarak: İstanbul, Trabzon, Mora, Otranto

Fatih dönemindeki fetihlere ve seferlere bakılınca, belirgin amaçlar görülür:
Ticaret yollarının denetimini sağlamak (İstanbul, Sinop, Amasra, Trabzon, Kırım, Ege adaları)
.Anadolu'nun siyasal birliğini sağlamak (Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli seferleri)
Doğu Roma ve Batı Roma imparatorluklarının mirasına sahip olarak büyük bir Akdeniz imparatorluğu kurmak (İstanbul, Trabzon, Mora Rum despotlukları, Otranto)

Fatih aydın bir padişahtır. Sanatçılara ve bilginlere büyük değer vermiştir. İtalyan ressam Centile Bellini'ye kendi portresini çizdirmiş, İstanbul’la ilgili tablolar yap¬tırmıştır.
Bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin temeli sayılan ilk yüksek okul olarak "Sahn-ı Seman'' medresesini açtır¬mış, ilk altın parayı bastırmıştır. Devletin düzenli işlemesi için Osmanlı Devleti'nin anayasası niteliğinde olan "Ka¬nunname(Fatih Kanunnamesi)''yi çıkarmıştır.




b)II.BEYAZID (1482-1512)
Siyasi olayları:

Cem Sultan olayı bir iç sorun olarak başlamış dış sorun olarak devam etmiştir. Bu olay nedeniyle içeride Devşirmeler, Türkmenler ile iktidar mücadelesine girişmişler bu mücadeleyi devşirmeler kazanmıştır. Türkmenler yönetimdeki etkinliklerini kaybetmeye başlamıştır.
*İspanya’da zulme uğrayan Müslüman ve Yahudileri Osmanlı topraklarına getirmiştir.
Askerin desteğiyle tahta çıkan Bayezid’e karşı kardeşi Cem de Bursa'ya gelerek adına hutbe okuttu, para bas¬tırdı. Devletin paylaşılması Anadolu'nun kendisine veril¬mesi önerisi Bayezit tarafından kabul edilmedi. Bayezid’e bağlı kuvvetlere yenilen Cem, Mısır’a kaçtı.

Karaman oğullarının çağrısından cesaretlenerek yeniden Anadolu'ya geldiyse de yine yenilerek Rodos Şövalyeleri'ne Sığındı. Cem şövalyelerin yardımıyla Ru¬meli'ye geçerek saltanat mücadelesine devam etmek istiyordu. Bayezit şövalyelere para vererek Cem'in Av¬rupa'ya götürülmesini sağladı. Böylece Rodos şövalyeleri taht kavgasından yararlanmışlardır.

Cem yıllarca Avrupa'da şatodan şatoya gezdirildi. Kralların ve Papa'nın kendisinden İslam dünyası ve Osmanlı Devleti aleyhine yararlanmak isteklerine karşı geldi. II. Bayezit Cem'in yaşamasından kaygı duyduğun¬dan Papa'ya para vererek Cem'in zehirlenerek öldürül¬mesini sağladı.

NOT: II. Beyazıd savaştan hoşlanmayan, okumaya ve iba¬dete düşkün bir padişahtır. Kendisine "Sofu Beyazıd'' de denilir, Devlet işlerine ilgisizliği nedeniyle bu dönemde Osmanlı Devleti'nin genişlemesi durmuştur denilebilir. II. Beyazıt zamanı "Yükselme dönemi içinde durgunluk dönemi''olarak adlandırılmıştır. Aynı zamanda padişahlığı boyunca cem sultan olayı ile ilgilendiği için:
Sönük geçen bir dönemdir.
OSMANLI-MEMLÜK İLİŞKİLERİ:
İlişkilerin bozulma sebepleri:
1.Memlükler’in Cem Sultan’ı korumaları.
2. Dulkadiroğulları beyliklerinin iç işlerine karışması.
3.Ramazanoğullarını egemenlikleri altına almak istemesi.
4.Hindistan’dan gelen hediyelere Memlükler’in el koyması.
SONUÇ: Savaşlar sonuçsuz kaldı.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ:
Cem Sultan
Fatih döneminde Venedik’e ayrıcalıklar tanınsa
Venedik Mora’yı Osmanlı’ya karşı kışkırtmaya başlamış ve bu yüzden iki devlet arasında savaş başlamıştır. Venedik savaşı kaybetmiş ve bunun sonucunda
MODON, KORON,İNEBAHTI,NAVARİN alınmış ve Venedik Mora’dan çıkarılmıştır.

OSMANLI-İRAN (SAFEVİ) İLİŞKİLERİ:
İran Devletinin hükümdarı olan Şah İsmail Anadolu’da Şiiliği yaymak istemesi üzerine iki devlet ilişkileri bozulmuştur. İran,
Anadolu’daki Şiilerle bağlantı kurmak için propagandacılar gönderdi. Bunlardan Şahkulu bir ayaklanma çıkarmıştır.Çıkan ayaklanma güçlükle bastırılmıştır.

II. Beyazıd’ın gelişen Şİİ tehlikesi karşısında pasif bir politika izlediği için oğlu YAVUZ SULTAN SELİM yeniçerilerin desteği ile başa geçmiştir.